کد مطلب:33840 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:135

توکل (3)











درس نوزدهم 69/4/29

بسم الله الرحمن الرحیم

و لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم

و صلی الله علی سیدنا محمد و آله اجمعین

از امیرالمومنین (ع) خواندیم كه

در همه ی امور به خداوند پناهنده شو كه در این صورت خود را به پناهگاه استواری می سپاری.

در نوبتهای پیشین در باب توكل گفتیم كه «توكل» عبارتست از ترك تدبیر و تكیه كردن بر غیر و گفتیم كه این كار فقط در عرصه ی مدیریتهای الهی صادق است. به بیان دیگر شارع مفهوم «توكل» را برای آن در میان نیاورده است كه آدمیان كارهای دنیوی خود را مهمل و نا استوار رها كنند. خداوند كارهای آدمیان را میان خود و مردم تقسیم نكرده و نفرموده است

[صفحه 400]

كه پاره ای از امور معیشتی این جهانی آدمیان را او بر عهده می گیرد و پاره ای دیگر را به مردم محول می نماید، بلكه آدمیان موظفند هر آنچه را كه بر عهده شان نهاده شده است، تماما و به نیكی و به نحو استوار و دقیق انجام دهند. البته این جهان بزرگ و تاریخ بلند آن كه پاره ی كوچكی از آن در قبضه ی تصرف و سلطه و اختیار آدمیان است، به مدیریتهای بس بزرگتری محتاج است. در واقع همان مدیریت بزرگ و واسع بوده است كه انسانها را در این عالم پدید آورده و بدیشان نقش خاصی در اداره و تدبیر پاره ای امور سپرده است. لذا آدمیان در عین حال كه نباید به خود غره شوند و به گزاف تمام ملك جهان را زیر پر خود بپندارند و نیز نباید مدیریت تاریخ و جهان را بر عهده گیرند و عزم پی افكندن عالم و آدمی نو كنند و یا با تكیه بر خدایان موهوم تكیه گاهی درین جهان توفان آلود برای خود دست و پا كنند، در انجام وظایف خود نیز نباید كوتاهی ورزند و همه چیز را از سر كاهلی به خدا وانهند. توكل به انسان می آموزد كه دست خداوند را در این عالم ببیند و بداند كه انسان همه كاره نیست. در حقیقت «توكل» بیانگر نظارت عام و مستمری است كه سراسر این عالم را در می نوردد و خرد و كلان امور این جهان را زیر نگاه نافذ خویش می پاید- نظارتی كه هیچ امر نیكویی را مهمل نمی گذارد، مقدمات را به غایات خود می رساند و موجب فربهی امید در دلهای نیكوكاران می گردد.

انی لا اضیع عمل عامل منكم من ذكر او انثی (آل عمران، 195)

خداوند عمل هیچ عمل كننده ای را- خواه زن باشد یا مرد- ضایع نخواهد كرد.

یعنی این جهان به گونه ای ساخته شده است كه كارها ضایع نمی شوند. به ویژه به نیكوكاران وعده داده شده است كه «تاریخ» همگام با آنان و «آینده» از آن آنان است. پس توكل یعنی كار خود را خود كن و كار خدا را به خدا واگذار. مدیریت جهان با تو نیست، لذا بر مدیریت حق توكل كن.

[صفحه 401]

اما مدیریت خانواده با توست، پس در اتقان آن بكوش و ذره ای از آن را فرومگذار. بیاد آوریم آن سخن پیامبر بزرگوار را كه پس از دفن یكی از صحابیان و دقت ورزیدن بسیار در آراستن لحد او، فرمود:

رحم الله امرء عمل عملا فاتقنه

خداوند رحمت كند كسی را كه عمل را استوار و متقن انجام می دهد.


صفحه 400، 401.